FOTOGRAFEREN IN HET BLAUWE UUR.

Afgelopen maandag heb ik genoegen gehad om met de andere leden van de Deventer Foto Kring te mogen gaan fotograferen in het blauwe uur. Deze excursie was het gevolg van een uiteenzetting van een andere fotograaf over fotograferen in het blauwe uur.

Op de avond zelf had ik het genoegen om enkele mensen te kunnen helpen met tips en instellingen. Zelf doe ik deze tak van fotografie dan ook al een tijdje met enige bezetenheid. Opmerkzaam zijn de verwarringen rond fotograferen in het “blauwe uurtje”.

Dat is dan ook de reden van mijn eerste blog bericht over dit interessant en vooral eindeloze onderwerp.

WAT IS FOTOGRAFEREN IN HET BLAUWE UUR?

Om succesvol te kunnen zijn bij het fotograferen in het blauwe uur moet je als eerste natuurlijk weten wat het precies is.

Het blauwe uur valt in de periode net voor en na het opgaan en ondergaan van de zon (voor en na het gouden uur). Soms heb je een volledig uur om beelden te maken. Echter afhankelijk van de atmosferische condities, het jaargetijde en soms puur geluk is het eerder zo dat er 15-20 minuten de juiste condities bestaan om mooie beelden te maken.

Maar hoe kan het zijn dat je nog genoeg licht hebt als de zon onder of juist nog niet op is? Dit komt omdat de aarde een bolvormig is. Vertel dit echter niet aan een flat-earther, deze fotograferen namelijk niet op dat moment. De bolvorming van de aarde stelt de zon in staat de atmosfeer, de wolken en het deel van de aarde al te belichten zonder dat wij met onze camera de zon over de horizon kunnen zien. Het resultaat is dan ook vaak een mooie blauwe en soms zelfs paars strakke lucht. Hoe dichter je bij het punt van schemering zit hoe lichter of donkerder de lucht dan ook is.

WAT KUNNEN WE MET HET BLAUWE UURTJE?

Nu we weten wat het blauwe uur is en wat we kunnen verwachten is, het voor ons als fotograaf natuurlijk ook belangrijk, te weten wat we in het blauwe uur kunnen fotograferen.

Voor mij is fotografie net als andere vormgevingscompetenties gebaseerd op een aantal vormtechnische principes. Zoals kleur, vorm en lijnen. Het maken van goede foto’s, die de kijker in de foto trekken (dat willen we toch), tijdens het blauwe uur werken dan ook het beste in combinatie van kunstlicht en reflecties.

Een zoektocht op Google zal dan ook al snel foto’s opleveren van stadsaanzichten met water op de voorgrond, monumentale architectuur of juist aan de kust. Maar de sky is de limit natuurlijk. In dit geval dan ook een beetje letterlijk. Creativiteit is key hier.

PLANNEN VAN EEN BLAUW UUR SHOOT.

Als Nederlandse fotografen hebben we het niet altijd makkelijk wat betreft het weer. Vaak kampen we met grijze luchten, regen en dikke bewolking. Allemaal elementen die prima onderwerpen kunnen zijn, maar voor blauw uur fotografie ligt dit wat lastiger.

Daarom is het belangrijk je shoot te plannen. Weet ten eerste wat je wil gaan fotograferen. Desnoods ga je er een paar keer op uit voordat je over gaat de orde van de avond. Het vast leggen van je locatie in het blauwe uurtje. Google image search, Flickr en Instagram zijn geweldige bronnen en apps om goede locaties te vinden.

Het gebruik van Apps is voor mij dan ook essentieel. Zo gebruik ik de “Golden hour” app uit de Apple Appstore (ook verkrijgbaar in Google Play store) om te achterhalen wanneer een mooi moment zou zijn. Ook kan je hier zien wanneer het gouden uur ophoud en het blauwe uur begint. Hier onder een screenshot van van de app. Zoals je kan zien is het bijvoorbeeld aankomende zondag (van schrijven) een perfecte avond om het te gaan proberen.

TIPS VOOR HET FOTOGRAFEREN IN HET BLAUWE UUR

Neem altijd een goed statief mee. Zelf gebruik ik de Leofoto Summit gemaakt van carbon. Deze is licht & klein maar lekker stabiel. Zonder een statief is het bijna niet mogelijk om te fotograferen in het blauwe uur. Tenzij je de ISO van je kamera erg hoog zet, of toevallig een muurtje tegenkomt om je kamera op te zetten. Beide zijn ver van optimaal. Je wilt geen ruis in je beeld dus een zo laag mogelijke ISO is de beste optie. Ook wil je flexibel zijn, en die muur is dat zeker niet. Een statief dus. Staat er wat wind dan kan je ook je tas er onder hangen voor extra stabiliteit. We fotograferen immers voor of na zonsondergang en bewegingsonscherpte introduceer je al snel.

Zorg ook dat je op tijd komt. Zoals al eerder opgemerkt duurt het blauwe uur vaak maar kort en je wil deze niet missen omdat je nog even bezig was met het uitzetten van je statief. Op tijd bij je locatie zijn helpt ook bij het moeten aanpassen van je eerdere plan. Wellicht waren de locaties die we eerder gevonden hebben met Google wel een oude situatie en is de straat opgebroken. Het blijft Nederland natuurlijk. En is het een mooie en bekende locatie, dan staan er vast al 10 andere fotografen en 7 fotoclubs te wachten op het ”moment suprême”. Afhankelijk van hoe sociaal of juist asociaal je bent zul je dan dus moeten uitwijken naar een ander plekje of een potje moeten knokken voor die foto. Het beste is dan ook nadat je alle concurrentie ontweken  of juist verslagen hebt, dat je niet meer van je plek gaat tot dat je alle beelden hebt.

Gebruikt een afstandsbediening of de timer op je camera. We willen graag scherpe beelden zodat we die mooie skyline of waterfront tot maximale hoogtes kunnen brengen. Voor Instagram maakt dit niet minder uit, maar heb je eindelijk de perfecte foto dan wil je deze natuurlijk ook aan de muur of zelfs aan de muur van een ander. Daarom willen we geen onscherpe beelden door dat de camera aangeraakt is tijdens opname. Zet je timer dan ook op 2 seconden na het drukken van je sluiterknop en gebruik zelfs een afstandsbediening. Veel camera’s hebben zelfs een mooie app voor je mobiel om dit te doen.

Is het gebruik van filters noodzakelijk? Niet echt, maar het is natuurlijk jou beeld, dus je mag doen wat je wil. Een ND filter kan soms helpen het water in de periode dat de lucht nog niet heel erg donker is extra glad te krijgen. Zodat die reflecties nog mooier uit komen. Echter is dit niet nodig. In het blauwe uur zit je met ISO 100 (of lager als je kamera dat kan) al snel aan sluitertijden van een paar seconden of meer.

HOE BEWERK JE BLAUW UUR FOTO

Wat sommige fotografen ook mogen zeggen over het gebruik van Photoshop, nabewerking van digitale foto’s is een erg belangrijke en onmisbare stap. Dit deden de meesters voor ons immers ook. En als iemand dan zegt “ja maar Ansel Adams…” dan bestel Ansels trilogie over nabewerken in de donkere kamer en gooi je die naar hun hoofd.

Nabewerken IS en BLIJFT essentieel. Zeker als het gaat om blauw uur foto’s. Een RAW beeld is immers niets anders dan een repository van een heleboel mogelijkheden die je sensor ziet op het moment van opname. Afhankelijk van de kracht van deze sensor, wat jou innerlijke oog zag en jou bewerkings skills, haal je deze er dan ook weer uit.

Nabewerking wil ik in een aparte blog uitvoerig bespreken, maar de volgende stappen zijn belangrijk voor een mooie blauwuur foto.

Verlaag je hooglichten, dit brengt de verlichting van reflecties en gebouwen mooi in beeld. Open je schaduwen, afhankelijk van je sensor kan je hier best ver in gaan. Soms kan je een grijsfilter gebruiken in Lightroom of Photoshop om de lucht nog net even wat extra te geven. Dit kan ook met een filter maar dat is ouderwets. Afhankelijk van je eigen inzicht kan je nu de blauw tinten of juist de gele tinten van verlichting wat aanzetten of juist lichter of donkerder maken.

Nu zijn we al een heel eind en is het beeld eigenlijk klaar. Echte die-hards kunnen nu natuurlijk het beeld nog door Photoshop halen voor het mooier maken van reflecties of de inhoud van ramen met verlichting. Ook kan je het beeld nog naar Nik Color Efex halen voor Pro contrast en extra detail tekening.

TOT SLOT

Fotografie is een plezierige bezigheid en na dit verhaal wens ik je dan ook veel plezier met het maken van prachtige beelden in het blauwe uur. Ook voeg ik een paar beelden toe als inspiratie. Succes.